Topraklama Ölçüm Raporu

Topraklama neden gereklidir?

Elektrik akımının oluşması, iki nokta arasında bir potansiyel farkının olmasına bağlıdır. Elektrik kazalarında, faz iletkeninin bir diğer iletken yüzeyle teması, hata akımının oluşmasına neden olur. Bu hata akımı, kısa devre gücüne bağlı olarak ölümlere, yaralanmalara ve beraberinde büyük maddi hasarlara yol açabilir. Topraklama, bu gibi bir durumda maruz kalınan temas gerilimini düzenleyerek oluşacak hata akımını sınırlayacaktır. Topraklamanın fonksiyonel diğer bir faydası, elektromanyetik girişime hassas enformasyon teknolojileri, haberleşme aygıtları, bilgisayar vb. cihazların topraklanması vasıtasıyla bozucu elektromanyetik dalgaların toprağa iletilmesidir. Bu sayede cihazlarda maddi hasar ve veri kaybının önüne geçilebilir.

Topraklama ölçümü ve kontrolü neden gereklidir? Ölçüm ve kontrollerin yaptırılması zorunlu mudur? Topraklama ölçümü ve kontrolü, işletme bünyesindeki topraklama tesisatının etkinliğinin belirlenmesi açısından Çok önemlidir. 21.08.2001 tarih ve 24500 sayılı Resmî Gazete ’de yayınlanarak yürürlüğe giren, Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği gereğince, topraklama ölçüm ve incelemelerinin, tüm tesislerde yıllık periyodik olarak tekrarlanması zorunlu hale getirilmiştir.

Ayrıca, 25.04.2013 tarih ve 28628 sayılı Resmî Gazete ’de yayınlanarak yürürlüğe giren, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nin EK-III Tablo 3 bölümünde topraklama ölçüm ve incelemelerinin 1 yıllık periyotlar ile tekrarlanması zorunlu hale getirilmiştir.

Topraklama Nedir?

Elektrikle çalışan tüm işletme cihazlarının aktif olmayan metal bölümlerinin uygun kesitli bir iletken vasıtasıyla toprakla irtibatlanmasıdır.

Topraklamanın Sınıflandırılması

Topraklama üç amaca göre sınıflandırılmaktadır.

1. Koruma Topraklaması

İnsanların ve canlıların tehlike arz edecek boyutlardaki dokunma gerilimlerine karşı korunabilmesi amaçlı yapılan işletme cihazlarının aktif olmayan metal kısımlarının topraklanması işlemidir. (ör: CNC Makine Koruma Topraklaması )

2. İşletme Topraklaması

Cihazların işletme anında gerilim altında olabilen kısımlarının uygun kesitli iletkenler vasıtasıyla topraklanması işlemidir. (ör: Transformatör yıldız noktası topraklaması)

3. Fonksiyon Topraklaması

Herhangi bir tesisin veya işletme cihazının istenilen görevi (fonksiyonu) yerine getirebilmesi için gerekli topraklama işlemidir. (ör: Parafudr Topraklaması)

TOPRAKLAMA ve KAÇAK AKIM RÖLESİNIN ( A.A.A) GEREKLİLİĞİ ve RAPORLANDIRMA

Topraklamanın önemi, İşletme cihazlarında herhangi bir kısa devre, yalıtım bozukluğu, insan veya canlılar kaynaklı oluşabilecek her türlü hatalar sonucu elektrik çarpmalarını önlemektir.

Ayrıca insan vücudunun yönetmelik ve yapılan hesaplar sonucu elektrik çarpmasına ne kadar süre ve gerilim seviyesinde dayanabildiği belirtilmektedir.

Müsaade edilen dokunma gerilimleri;

AG(Alçak Gerilim) tesislerinde : 50 V

Islak yer, şantiye vb. alanlarda : 25 V

AG şebekelerde hatalı devre 5 s içinde kesilmek zorundadır.

Ayrıca Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği madde8-a4/iii belirtildiği üzere yapılan topraklamanın direnç değeri hususunda; R < 50 V / Ia şartının hesabını istemektedir.

Ülkemizde topraklama sistemleri genel olarak TT- tipi sistemdir. Bu tip şebekelerde topraklama geçiş direncinin gerekli korumayı yapabilmesi için çok küçük değerlerde olması gerekmektedir. İstenilen topraklama direnç değerini elde etmek pratikte mümkün olmadığından Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliklerinde TT şebekelerde Kaçak Akım Rölesi (A.A.A) kullanımını zorunlu kılmıştır.

Bu sebeple;

Tesislerden istenen yıllık periyodik topraklama ölçüm raporlarında (aşağıda örnekte verilmiştir. ) tesisin topraklama direnç değerlerinin uygun olabilmesi için yukarıda belirtilen Kaçak Akım Rölesi Kullanılması gereklidir. Aksi takdir de ölçüm raporlarında topraklama direnç değerleri için uygunluk verilmez ve Kaçak Akım Rölesinin takılması önerilir.